Gözlük camları nasıl üretilir?

Bir gözlüğün en önemli kısmı gözlük camlarıdır ve en iyi görmenin tadını çıkarmanızı da onlar sağlar. Ancak gözlük camları çerçevelerinize takılmadan önce uzun bir yolculuğa çıkarlar. BETTER VISION hem cam hem plastik gözlük camlarının nasıl üretildiğini açıklamakta. Gözlük camları neden yapılır? Ve kişiselleştirilmiş gözlük camlarını "reyondan aldıklarınızdan" ayırt eden nedir?

Gözlük camları almanın gözlükçünüze bir ziyaretle başlaması herhalde sizi şaşırtmayacaktır. Kendisi reçetenizi değerlendirecek ve benzersiz bir görme profili oluşturacaktır. Sonra uygun bir gözlük camı seçilir ve gözlük camının en sevdiğiniz çerçevelere nasıl yerleştirileceğini belirlemek için bir ölçüm alınır. Bunların tümü önemli faktörlerdir ve verilerin sadece size göre kişiselleştirilmiş ve optimum duruma getirilmiş bir gözlük camı üretebilmeleri için gözlük camı üreticisine göndermeleri gerekir. Ama sonra ne olur? Görme analizi nasıl modern ve kişiselleştirilmiş bir gözlük camıyla sonuçlanır? Önce yarı bitmiş bir gözlük camı üretilir. Burada plastik (organik cam olarak da bilinir) ve "gerçek" cam (mineral cam olarak da bilinir) şeklinde iki materyal arasında tercih yapma olasılığınız vardır. Bu iki materyal gözlük camlarını oluşturmanın temelidir.

Temel olarak iki farklı süreç vardır: üretici kim olursa olsun, özelleştirilmiş hassas gözlük camlarının – numaralı gözlük camları da denir – hemen hepsi Freeform teknolojisi kullanılarak oluşturulur. Bu süreç ZEISS tarafından geliştirilmiş ve tüm gözlük camı endüstrisinin daha sonra lisansını aldığı bir son teknolojiye sahip bir üretim tekniğidir.

Numaralı gözlük camlarının tersine "reyondan alınan" hazır gözlük camları bir döküm süreciyle oluşturulur. Bu iki tür gözlük camı arasında bir fark vardır: gözlükçü genellikle hazır gözlük camlarını basit ve maliyet etkin bir gözlük için kullanır yani okuma gözlükleri veya kullanıcının hızla yedek gözlük camlarına gereksinim duyduğu zamanlar için. Numaralı gözlük camlarının aksine bunlar kişisel olarak değil büyük miktarlarda üretilirler. Hazır gözlük camları standart görme düzeltme için çok uygundur ama kişiselleştirilmiş hassas gözlük camlarıyla aynı performansı göstermez. Hassas gözlük camları üretmek içinse gözlükçü gözlük kullanıcısının ayrıntılı ve kapsamlı bir görme profilini oluşturup bunu gözlük camı üretiminin temeli olarak kullanır.

Günümüzde gözlük camları için üretim süreci büyük ölçüde otomatiktir. Gözlükçü müşterinin gözlük camı siparişini ZEISS'a gönderdikten sonra ilk üretim aşaması başlar: kişiselleştirilmiş gözlük camı hesaplanır ve gözlük camlarını üretmek için gerekli veriler kullanılabilir hale getirilir. Her üretim siparişine gözlük camının işlenmesi için gerekli veriler, her istasyonda gerçek zamanlı olarak tanımlanabilsin ve sonra belirli işleme istasyonuna yüklenebilsin diye bir barkod ile tanımlanır.

Reçeteye bağlı olarak yarı bitmiş gözlük camları depoda otomatik olarak seçilir. Sol ve sağ göz için yarı bitmiş gözlük camları ön yüzeylerinde optik güce sahiptir. Kullanıcının reçetesini oluşturmak üzere sadece arka yüzey ZEISS Freeform teknolojisiyle makineyle işlenir. Şekilleri nedeniyle "puck" olarak bilinen yarı bitmiş gözlük camları otomatik olarak depodan alınıp bir tepsiye yerleştirilir. Sonra yolculuk başlar: konveyör bantları tepsiyi en sonunda iki gözlük camı üretilinceye kadar bir istasyondan ötekine taşır.

Sonraki adım bloklamadır. Burada gözlük camı yüzeyine koruyucu bir kaplama uygulanır. Yarı bitmiş gözlük camı sonra "blokör" adlı kısma tutturulur. Bu adım gözlük camlarının uygun bir şekilde sıkıştırılıp makinelerde işlenebilmesi için gereklidir.

Bloklama tamamlandıktan sonra gözlük camı istenen şekil ve reçeteyi içerecek şekilde kesilir. ZEISS Freeform teknolojisiyle, depodan alındığında yarı bitmiş gözlük camının ön yüzünde zaten doğru optik güç mevcuttur. Sadece arka yüzeyin belirli kullanıcı için makineyle işlenip şekillendirilmesi gerekir. Bunu yapmak üzere kullanıcı için doğru şekil ve reçeteyi yaklaşık 90 saniyede oluşturan 5 akslı CNC yöntemi kullanılır. Temel olarak 1,5 dakika içinde üç farklı adım gerçekleştirilir: gözlük camları kesilir, genel bir şekil verilir ve sonra doğal bir elmas kullanılarak on binlerce tanımlanmış işleme noktası makine tarafından cama işlenir. Bu yöntem üreticinin optik yüzeyi serbestçe kişiselleştirmesi "Freeform" yani serbest form tekniğini mümkün kılar.

Polisaj sırasında gözlük camlarının yüzeyi parlatılırken optik özellikleri değişmeden kalır. Gözlük camından ayrılmayan modern gözlük camı kaplamalarının uygulanması için kusursuz bir yüzey önemlidir. Her ZEISS gözlük camının kendi özel imzası vardır: gözlük camında neredeyse görünmeyen bir "Z" yerleştirmek üzere bir lazer kullanılır. Bu hassas şekilde konumlandırılmış gravür, kalite güvencesi için ve daha sonra kesim ve gözlük camlarının merkezlenmesine yardımcı olan bir markür yerleştirmek için faydalıdır.

Şimdi gözlük camı bloktan sökülür yani blokörden dikkatle çıkarılır. Gözlük camını bloköre bağlayan metal alaşımı 50° C'nin hemen altında eridiğinden sıcak suya batırılması yeterlidir. Gözlük camı daha sonra bir araba yıkama tesisinde arabanın yıkanmasına benzer şekilde yıkanır: gözlük camlarındaki herhangi bir izi gidermek ve bunları kaplamaya hazırlamak için fırçalar, farklı temizlik maddeleri ve ultra saf (yani kapsamlı işlemden geçmiş) su kullanılır. Gözlük camları sonra üflenerek kurutulur. Tüm üretim tesislerinde çevrenin korunması önemlidir: metal alaşımı gibi materyal işlemden geçip tekrar kullanılırken üretim için gerekli su çevre dostu bir şekilde geri dönüştürülür.

Bu aşamada istenirse gözlük camları renklendirilir. Plastik gözlük camları daldırma yöntemi ile boyaya batırılırken mineral gözlük camlarına metal oksit tabakalar halinde renk uygulanır.

Plastik gözlük camları için insan sağlığı veya çevreye bir tehlike oluşturmayan tekstil boyaları kullanılır. Bu işlem için büyük el becerisi gerekir: her gözlük camı özel olarak üretildiğinden ve ZEISS her renkte renklendirme sunduğundan "doğru" rengi elde etmek üzere büyük ölçüde deneyim gereklidir.

Şimdi teknolojik olarak en zor olan, üretim sürecinin son adımı gelir: bir gözlük camı kaplamasının uygulanması. Kaplamalar gözlük camını çizilmeye dirençli ve dayanıklı hale getirir, ister rüzgarlı ister olumsuz hava şartlarında çok net görme sağlar, tozu iter, rahatsız edici yansımaları azaltır ve kişinin araba sürdüğü veya bilgisayarda çalıştığı zamanlarda olduğu gibi birçok işlevsel fayda sağlar. Cam olanların tersine plastik gözlük camları tek başlarına çizilmeye karşı yeterince dirençli değildir. Bu nedenle ZEISS plastik gözlük camları için çizilmelere karşı koruyan uygun bir sert kaplama şarttır. Bu kaplama, daldırma sürecinde plastik gözlük camına bir vernik olarak uygulanır ve onu sertleştirir. Özellikle hazırlanmış çeşitli verniklerin hangisinin kullanıldığı plastiğe ve gözlük camının kalınlığına bağlıdır. Ultrasonik temizlik sonrasında bir sonraki kaplama vakum biriktirme sürecinde antirefle tabakaların uygulanmasıyla eklenir ve burada tabakalar diyoruz çünkü modern bir gözlük camında dokuz adede kadar olabilir. Son kaplama tabakası gözlük camına çok düzgün yüzeyini verir ve hem kir hem suya çok dirençli hale getirir. Gözlük camı kaplamaları hakkında buradan daha fazla bilgi alabilirsiniz.  

Gözlük camları neredeyse bitmiştir. Ancak ZEISS'ın katı kalite güvence gerekliliklerini karşılamakta mıdırlar? Durumun böyle olduğundan emin olmak üzere her gözlük camı teslimattan önce iyice incelenir. Toz ve hasar açısından görsel bir inceleme yapılırken her gözlük camının gerekli özellikleri karşıladığından emin olmak üzere mekanik bir inceleme de gerçekleştirilir. Diyoptri, aks, silindir, kalınlık, tasarım ve çap doğru mudur? Gözlük camı kusursuzsa, son adım olarak "damgalanır". Bu yönlendirme damgası gözlük camını hizalamak için kullanılır ve gözlükçüye çerçeveleri hassas bir şekilde yerleştirme konusunda yardımcı olur. Kullanıcıya son gözlük verilmeden önce çıkarılır.

ZEISS'ı simgeleyen Z işareti sadece tüm kalite güvence adımları başarıyla tamamlandıktan ve gözlük camı gerçekten ZEISS kalitesine sahip olduktan sonra yerleştirilir. Z işareti bizim imzamızdır – her bir gözlük camına yerleştirilen kalite sözümüzdür.
Ayrıca gözlük camında benzersiz bir etiket isteyen herkesin isim baş harfleri konabilir!

İlginç bilgi: ZEISS renklendirme bölümünde sadece kadınların çalıştığını biliyor muydunuz? Nedeni kadınların renkli görmesinin erkeklerden genelde daha iyi olması ve bu nedenle normalden hafif sapmaları tanımlamakta çok iyi olmalarıdır.  

Gözlük camlarının montajını genellikle gözlükçü yapar – montaj terimi gözlük camlarının çerçevelere yerleştirilmesini tanımlamak için kullanılır. Ancak istek üzerine bunu ZEISS da yapabilir. Bu işlem mikrometre düzeyinde hassasiyet gerektirir çünkü ancak optimum şekilde yerleştirilmiş gözlük camları görmeyi kusursuz şekilde düzeltebilir.

Plastikten yapılmış hazır gözlük camları ve yarı bitmiş gözlük camları bir döküm süreciyle oluşturulur: örneğin UV emilimi arttırmak için olanlar gibi özel maddeler monomerler denen sıvı materyallere eklenir. Bu karışım kalıplara dökülür, sertleştirilir ve sonra kalan gerginliği azaltmak üzere işlenir. Yarı bitmiş gözlük camı sonra kullanıma hazırdır. Hazır bir gözlük camı görevi görecekse bir sert kaplama ve istenirse ek kaplamalar uygulanır.

Bu işlem camdan yapılmış yarı bitmiş gözlük camları için biraz farklıdır: önce kuartz, potasyum karbonat, soda ve oksit gibi doğal materyaller 1400° - 1500°C sıcaklıkta eritilip bir cam karışımı oluşturulur. Bu daha sonra 1-3 santimetre kalınlığında yuvarlak cam bir blok oluşturmak için presleme işleminden geçirilir. Sonraki adım ön yüzeyin işlenmesidir. Gözlük camına tam olarak reçeteyle istenen şekli vermek üzere bir elmas taşlama aleti kullanılırken cilalama ile gerekli saydamlık sağlanır. Artık elimizde bir tarafta zaten taşlanmış, yarı bitmiş saydam bir gözlük camı vardır.

Bifokal gözlük camları biri nesneleri yakından görmek ve diğeri uzak görme için görme alanları olan bir gözlük camı türüdür. Bifokal gözlük camları cam veya plastikten üretilebilir. Ancak üretim süreci materyale bağlı olarak çok değişir. Cam bifokal gözlük camlarıyla yarı bitmiş bir gözlük camına ek bir gözlük camı eklenir ve bunun üst yarısı ana gözlük camıyla aynı güce sahipken alttaki yakın görme alanı daha güçlüdür. Önce ek gözlük camının arka yüzeyi taşlanır ve cilalanır. Sonra kavisli kısım ana gözlük camının mevcut girintisine yerleştirilir. Sonra da ek gözlük camı sadece tek gözlük camı görünür oluncaya kadar eritilip ana gözlük camıyla birlikte taşlanır. Bifokal yarı bitmiş gözlük camı sonra ön ve arka yüzeylerin taşlanması ve cilalanmasıyla ek işlemden geçer.

Plastikten yapılmış bifokal gözlük camlarının üretilmesi çok daha basittir. Camdan yapılmış bifokal gözlük camlarının aksine yakın görme alanının gücü için ek bir gözlük camı gerekmez. Bunun yerine ilgili alanda daha belirgin bir kavis vardır. Bu kavis yarı bitmiş gözlük camının üzerine döküldüğü uygun bir kalıp kullanılarak elde edilir.

Değişken odaklı (progresif olarak da bilinir) gözlük camları geliştirilirken temel faktör ne için kullanılacaklarını bilmektir: kullanıcı, bilgisayar ekranında çalışmak gibi gözlük camlarından özel taleplerde bulunacak mıdır? Veya gözlük camları standart gündelik aktiviteler sırasında mı kullanılacaktır? Bir gözlük camı tasarımı hesaplanırken yüzlerce bilinmeyen değişkenli bir matematik denklemi gibi çok sayıda faktörün dikkate alınması gerekir. Bu nedenle gözlük camını üretmenin karmaşık bir işlem olması şaşırtıcı olmamalıdır. Burada özel bir taşlama makinesi yarı bitmiş gözlük camına hesaplanmış şekli verir. Bir değişken odaklı gözlük camı seri üretim için aktarılmadan önce çok sayıda test aşamasından geçer. Değişken odaklı gözlük camı tasarımı birkaç kere modifiye edilir ve ilk gözlük camı prototipleri kullanılır hale gelinceye kadar ince ayar yapılır. Test kullanıcıları bu gözlük camlarını kullanıcının tolere edilebileceklerinden emin olmak için dener. Seri üretim ve pazarlama ancak test kullanıcıları belirli gözlük camı tasarımından tatmin olunca başlar.   

Tabii ki "reyondan alınan" gözlük camları birçok farklı aktivite ve görme kusuru için uygundur. Ancak tam olarak özelleştirilmiş bir gözlük çok daha fazlasını yapabilir. Örneğin: hazır gözlük camlarında her gözün görme noktası dikkate alınırken yerleştirme sırasında gözlük camlarının gözün önündeki fiili duruşu (çerçevelere bakarak) dikkate alınmaz. Gözlük camı üretilirken gözlük kullanıcısının çerçevesinden nasıl baktığı, ne kadar dikkate alınırsa üretim o kadar hassas olur ve kullanıcı o kadar optimum ve doğal görmenin tadını çıkarır. Bunu elde etmek üzere gözlükçünün görme noktası dışında yüzle ilgili birçok diğer parametreyi tanımlaması gerekir - ve bunların tümü milimetrenin onda biri hassaslığında belirlenmelidir. Gözlükçü, kullanıcı hakkında ne kadar bilgiliyse ZEISS gözlük camı tasarımı o kadar optimum hale getirilebilir. Gözlükçünün ZEISS ölçüm ekipmanıyla çalışması da faydalıdır çünkü bu durum "veri aktarma hatalarını" önlemeye yardımcı olur.

Çerçeveler, gözlük camları, bireysel görme gereksinimi ve kullanıcının yüzünün şekli arasında kusursuz bir uyum elde etmedikçe özellikle daha yaşlı veya daha nadir görülen görme kusurları olan kişilerde rahat ve doğal görme elde etmek mümkün olamaz. ZEISS Freeform teknolojisi gözlük camı kullanıcısı için çok sayıda kişisel veriyi dikkate alır ve karmaşık matematiksel hesaplar sayesinde kullanıcının seçtiği çerçeveyle optimum görmenin tadını çıkarması için hassas bir şekilde üretilen ve uyum sağlayan gözlük camları üretir. Böylece farklı mesafelerde mümkün olan en büyük görme alanıyla net görme sağlar ve kullanıcının gözlüğü en iyi şekilde tolere ettiğinden emin olursunuz. Durum ne kadar karmaşık ve benzersizse bireyselleştirilmiş ve hazır camlar arasındaki fark da o kadar belirgindir.